Sinds het instorten van een kledingfabriek in Bangladesh waarbij meer dan 1.000 arbeiders hun leven verloren hebben veel kledingmerken onder vuur gelegen en zijn er steeds vaker ‘discussies’ over het kopen van relatief goedkope kleding bij de bekendere kledingwinkels. Om het simpel samen te vatten zou goedkope kleding moeten staan voor slechte arbeidsomstandigheden e.d. Eerder deze week las ik hier een artikel over op de website van de Volkskrant* en ik had het er laatst toevallig ook met Laura over toen we samen in Amsterdam waren. Hierdoor ging ik er zelf ook steeds meer over nadenken en ik heb mijn gedachtepinsels opgeschreven. Niet alleen voor mezelf, maar ook omdat ik benieuwd ben naar hoe anderen –waaronder jullie- erover denken.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ik koop vooral kleding die ik leuk vind en kijk daarbij eigenlijk zelden naar het merk en de afkomst van de kleding. Met name omdat ik mij er eigenlijk nooit heel erg in heb verdiept en omdat ik toch wel zo iemand ben die liever twee T-shirts koopt voor bijvoorbeeld €30,00 in plaats van één T-shirt voor €40,00. Niet eens zozeer omdat ik daar ‘te gierig’ voor ben, maar puur omdat ik van mening ben dat er in een katoenen T-shirt uit bijvoorbeeld Italië of Frankrijk net zo makkelijk een gaatje kan komen als in een T-shirt uit bijvoorbeeld India, Turkije of Bangladesh. Daarnaast ben ik op de hoogte van het Bangladesh-akkoord -een akkoord wat vele bedrijven hebben getekend en wat betrekking heeft op de kwaliteit & omstandigheden van fabrieken, meer informatie vind je hier– en weet ik globaal welke merken hiervoor hebben getekend én ook echt iets hebben gedaan/doen aan de omstandigheden.

Kwaliteit vs. Duurzaamheid

Kwaliteit en duurzaamheid zijn twee begrippen die -tegenwoordig- veel worden genoemd als het gaat om “discussies” in de kleding industrie. Met duurzaamheid kan in de kledingindustrie op twee manieren een ‘definitie’ worden gevormd. Allereerst kan duurzaamheid gaan om:

  • De gebruikte materialen.
  • De arbeidsomstandigheden etc. van de bedrijven/velden waar de materialen vandaan komen.
  • De manier waarop de materialen gebruikt & vervoerd worden.
  • De manier waarop het kledingstuk in elkaar wordt gezet.
  • De manier waarop de kleding uiteindelijk in de winkel terecht komt.

Hierbij is de benoeming kwaliteit niet altijd van toepassing op de duurzaamheid, omdat -naar mijn mening- bijvoorbeeld een biologisch katoenen t-shirt uit een kleine fabriek niet per definitie beter hoeft te zijn dan een T-shirt van “gewoon” katoen uit massaproductie. Wanneer de eerstegenoemde shirts ook nog eens in kleine getale komen en echt precies met de hand worden gemaakt, dan kan dat vaak wel worden gezegd.

Toch wordt duurzaamheid bij kleding vaak gebruikt in de zin van goede kwaliteit = duurzaam‘ waarmee dus eigenlijk meer naar de duurzaamheid van één artikel wordt gekeken in het “leven” van dit artikel. Dat wil zeggen: hoe lang gaat het mee, hoe lang blijft het product er goed uitzien etc. Producten die in dit geval als duurzaam worden aangemerkt worden doorgaans gezien als goede producten waar over het algemeen een relatief hogere prijs voor wordt gevraagd. Maar als een product in dit geval als ‘duurzaam’ wordt aangemerkt, is deze dan ook duurzaam in hoe het geproduceerd is? En hoe zijn de omstandigheden waarin deze kleding wordt gemaakt? Wat mij betreft is duurzaamheid in dit geval dan ook nog best een verwarrend begrip.

“Koop minder spullen, maar betere”

Een belangrijk element van de duurzaamheid is de arbeidsomstandigheden in de fabrieken waarin de kleding wordt gemaakt. Ik noemde het hierboven al: het is lastig om te oordelen wanneer dit onder duurzaamheid valt en dus ook al helemaal of een hogere prijs überhaupt in connectie staat met duurzaamheid in de manier waarop een product tot stand komt. Bovenstaand screenshot uit het artikel van de Volkskrant zegt in feite dat goede producten per definitie duurder zijn.

Maar is dat ook nodig en echt zo? Is goede kleding duurder? Wat mij betreft deels. Als het gaat om de kwaliteit van producten als sieraden, tassen en schoenen, dan ben ik persoonlijk van mening dat je bij de wat duurdere producten echt kan merken dat de kwaliteit hoger is en dat deze producten langer meegaan en mooier blijven, al ligt het ook hier weer aan de materialen (bijvoorbeeld ‘plastic’ vs. leer). Wat betreft kledingstukken vind ik dit een ander verhaal; ja, biologische katoensoorten (om even een voorbeeld te nemen) zijn soms inderdaad sterker en steviger, maar uiteindelijk blijft het T-shirt hetzelfde. Wat dan wel weer het geval is, is het feit dat de duurdere kledingitems vaak een betere pasvorm hebben, dat zie je dus terug in de prijs.

Als ik kijk naar de omstandigheden waarin de producten worden gemaakt -hierbij refererend naar mijn eerste omschrijving van duurzaamheid- dan zien we ook vaak dat hogere prijzen worden gelinkt aan betere omstandigheden. Maar is dat wel echt zo? Kijk bijvoorbeeld naar C&A. C&A is één van de merken die het Bangladesh-akkoord heeft getekend en betere omstandigheden heeft beloofd. Maar uiteindelijk zijn de prijzen van de producten hetzelfde en kan je nog steeds voor €10 een topje kopen. Dergelijke ketens hebben tegenwoordig wel vaker een bio-lijn, maar ook hierbij gaat het regelmatig vooral om de gebruikte materialen. En dan nog zijn de producten relatief goedkoop.

Dus is het wel zo dat we moeten kijken naar de prijzen van een product? En is goede kleding duurder? Of moeten we verder kijken? Persoonlijk ben ik van mening dat de omstandigheden zéker invloed hebben op de productieprijs en daardoor uiteindelijke verkoopprijs van een product, maar ook vind ik het lastig om puur alleen hierop te oordelen. Ketens als bijvoorbeeld Primark, H&M en Zara zijn relatief goedkoop, maar vallen uiteindelijk tóch in andere prijsklasses. Feit blijft dat vrijwel al deze merken zeggen dat de omstandigheden zijn verbeterd en daarmee de duurzame ontwikkeling van de producten, maar ja, in de prijzen zien we dat nog steeds niet heel erg terug. Bij dergelijke ketens worden de prijzen nog steeds gebaseerd op het materiaal, maar zie je eigenlijk niet terug hoe deze verder gemaakt zijn. Hierbij zou je dus eigenlijk -als je kijkt naar de stelling- kunnen denken dat een leren jasje duurzamer gemaakt wordt dan een nepleren jasje, terwijl de prijsverschillen hier in feite ontstaan door het materiaal. Toch?

Bewust(er) kopen

Wat ik met dit verhaal duidelijk wil maken -en hopelijk lukt dat ook- is dat dit een moeilijk onderwerp is om te behandelen en dat het volgens mij lastig is om hier een oordeel over te trekken. Wat Laura samengevat zei: “Het is lastig om kleding te kopen waarvan je 100% zeker weet of het volledig fair is. Daarom koop ik echt alleen items als ik ze nodig heb en niet alles wat ik leuk vind, omdat ik op die manier toch bijdraag aan het stimuleren van betere omstandigheden, omdat ik het niet te pas en te onpas koop.” En weet je? Ik vind dat ze hier gelijk in heeft. Nee, het minderen in kopen van één persoon zal geen verandering brengen, maar de gedachte erachter is goed.

Zelf heb ik mij sowieso al voorgenomen of vanaf nu minder te gaan kopen als ik iets niet nodig heb en de gedachte van Laura erbij maakt het voor mij nog wat sterker om het vol te houden. Of het mij gaat lukken? Geen idee, maar het is het proberen waard toch? Of ik switch van winkels? Wie weet maak ik wel eens een uitstapje naar duurzame (bio) items, misschien merk ik uiteindelijk toch wél verschil, maar ik denk dat ik qua winkels nog niet supersnel zal veranderen. Qua omstandigheden erachter blijft het een lastig punt, omdat je het nooit zeker weet…

En nu mijn grote vraag: Wat is jullie visie op dit onderwerp? Denk jij dat de prijs van een item bepalend is voor de kwaliteit ervan en de duurzaamheid waarmee het gemaakt is en moeten we bewust(er) kleding kopen?

Mijn uiteindelijke mening: Is goede kleding duurder? In kwaliteit: soms. In duurzaamheid -kijkend naar omstandigheden-: ja. Ben ik bereid om dan ook meer te betalen? Als ik zeker weet dat de kleding in goede omstandigheden gemaakt is: ja, omdat ik dan weet dat de prijs te maken heeft met een -hopelijk- hoger salaris voor de makers etc.

xx Alex

het is deze week de week van de duurzame mode in Nederland. hier vind je meer informatie over deze week én over duurzame kleding, heel interessant!